İKİNCİ YENİLER

İKİNCİ YENİLER
Öncüleri Oktay Rifat , İlhan Berk , Turgut uyar , Edip Cansever , Cemal Süreya , Sezai Karakoç , Ece Ayhan , Ülkü Tamer , Tevfik Akdağ , Yılmaz Gruda gibi şairlerdir. Harekete İkinci Yeni adını Muzaffer Erdost Takar. gerçi yanlış bir adlandırmadır bu.Çünkü , şiirimizin Tanzimattan beri geçirdiği yenilik olayları göz önünde tutulursa , ikinci yeniye ancak sekizinci yeni demek uygun düşer. ama , ikinci yeni bir yönüyle garip akımına - birinci yeniye -tepki olarak doğduğu ve sık sık tekrarlandığı için bu ad yerleşir.gerçekten de ikinci yeni , artık işlevini yitirdiğini bildirerek , birinci yeniye baş kaldırır.Orhan Veli ve arkadaşlarının 1940lardan beri sürdürdükleri akıma çoğunlukla karşıt bir yol tutar. bu tutumun belli başlı özellikleri şöyle sıralanabilir:

- İmgeye kapıları yeniden ve sonuna kadar açmak
- Edebi sanatlara özgürlük tanımak
- Basitlik , sadelik ve aleladelikten ayrılmak.
- Konuşma diline sırt çevirmek
- Halkın hayatından ve kültüründen uzaklaşmak , folkoru şiire düşman bellemek
- Şehirli adam tipi çizmeğe boş vermek
- Nükte , şaşırtma ve tekerlemeden kaçmak
- Şiiri ustan ve anlamdan kaydırmak
- Duyguya ve çağrışıma yaslanmak
- Konuyu , hikayeyi , olayı atmak
- Fakir çoğunluğa değil , aydın azınlığa seslenmek

Bu özellikler garip akımının başlangıçta koyduğu biçimsel ilkeleri ve sonradan oluşturduğu içeriksel eğilimleri ortadan kaldırmağa yönelen bir hareketin belirtileridir. ikinci yeniyi baştan başa birinci yeniye karşıt sanmak doğru olmaz. çünkü ayrılıklar dışında bazı yakınlıklar da vardır. örneğin , garip akımı gibi ikinci yeni de türk şiiri geleneğiyle bağını koparır. garipçiler vezniyle , kafiyesiyle , kitaplardan öğrenilmiş çeşitli sanatlarıyla bütün bir geleneğe savaş açmışlardı ; gerçi ikinci yeniciler böyle bir savaşa kalkışmazlar ama gelenekle bir ilişki de kurmazlar. bunun yanı sıra garip akımı gibi ikinci yeni de mısracı şiire karşı çıkar. garip akımı gibi ikinci yeni de gözünü batıya çevirir ; modern şairlere - özellikle de gerçeküstücülere- ilgi gösterir. garip akımı gibi ikinci yeni de ideolojik bağlanmaya yanaşmaz. toplum sorunları ve yurt gerçekleriyle ilgilenmez. salt şiire , arı şiirevarmaya çalışır. bu yüzden de n. hikmetin başlattığı ve onun yolundan giden diğer şairlerin sürdürdüğü toplumsal gerçekçi akıma uzak durur. garip akımı gibi ikinci yeni de biçime öncelik tanır ; içeriği gereğince önemsemez. bundan dolayı biçimciliğe kaçar . nitekim , i.berk şiirde anlatımı baş sıraya yerleştirir. önce şiirin biçimine bakar. son olarak da şiire yani ne söylüyor diye öze bir göz atar. çünkü , ilk anda şiirin ne söylediğine bakmak şiirin ne olduğunu bilmemektir. ona göre kaldı ki çağımızın şiiri bir şey anlatmak için yazılmıyor artık ; şiirin amacı güzellik yaratmaktır diye de ekler. ( varlık dergisi , 1.4.1960 ) Cemal Süreyada şiirde biçime ağırlık ve öncelik verir.:...