KAKTÜS CENNETİNDE BİR GÜN...

KAKTÜS CENNETİNDE BİR GÜN...

Röportaj: Müfit Uğur Yağlıcı- Ceyda Şanlı Y.

Merhaba, artık Gökkuşağı dergimizde ve web sayfamızda düzenli olarak Bodrum'da bulunan alternatif mekanları tanıtmaya karar verdik. İlk mekanımız Bodrum'a gelirken, Güvercinlik'e varmadan, Maya kavşağında bulunan Kaktüs Cenneti. Bahçenizi düzenlemeyi düşünüyorsanız, kaktüslere karşı ilgiliyseniz ya da isminde olduğu gibi cennetten bir mekan görebilmek için bile gidilebilecek bir yer burası. Benim yıllardır varolan kaktüs merakımı pekiştiren, 200 türe yakın kaktüsümün olmasını sağlayan görülmesi gereken bir yer. Gittiğinizde sizi sıcacık karşılayan Zeki Bey ya da annesiyle kaktüs seralarını gezebilir, kaktüsler hakkında ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Şimdi Zeki Kırrım'la yaptığımız söyleşiye geçebiliriz.

Kaktüs dünyasına nasıl girdin?


60’lı yılların ortasında dedem Almanya’ya çalışmaya gitmiş. Alakasız bir işte çalışırken tanışmış kaktüsle. O zamanlar daha kaktüsün k’sı yok Türkiye’de. Hobi olarak başlamış, Türkiye’ye gelirken bavulunun içinde 10-15 çeşit getirmiş. Kaktüsle ilgili kitaplar almış. Bir taneden beş tane, beş taneden on tane yapmış. Evin içine sığmaz olmuş. Balkonuna bir sera yapmış. Orası da yetmeyince bahçesine bir sera yapmış. Orası da yetmeyince ticaretine başlamaya karar vermiş. 1975 yılında, Denizli’nin Tavas ilçesine bağlı İlker kasabasında kaktüs satışına başlamış. Buzdağ’ın hemen kenarında çıkmaz sokak gibi bir yer seraların yeri. Sadece bizim kasabaya gidebilirsiniz, çevre köylere gidebilirsiniz, başka da bir yere gidemezsiniz. Seralarda satış olmayınca dedem kamyonetin arkasına doldurmuş kaktüsleri kasaba kasaba gezerek kaktüs satmaya başlamış. O zamanlar kasabalılar için kaktüsün anlamı sadece diken. Her kasabaya gittiğinde “deli bu adam, dikeni parayla satmaya çalışıyor” diye diye dedemin lakabı ‘deli’ olarak kalmış.


Sekiz sene önce tanıştığım, benim de kaktüs merakımın koleksiyonculuğa dönüşmesini sağlayan, Muğla – Denizli yolundaki Tavas’ta gördüğüm Kaktüs Cenneti’ne geçiş kimin zamanında oldu?




Babam zamanında oldu. Yıllarca orada birlikte yaptık bu işi. Bu arada bu işi daha profesyonel yapabilmek için Ziraat Fakültesi’ni bitirdim. Tavas kaktüs yetiştiriciliği için hiç uygun bir mekan değildi. Rakım 1040’dı. Kışın orada hava eksi 20-25 dereceye kadar soğur. Kışın ne yaparsanız yapın zarar görüyordu kaktüsler orada.




Güvercinlik’e geçiş?


Daha uygun bir yer aramaya karar verdim. Önce Antalya’ya gitmeye karar verdim. Ama orada nem oranı çok yüksek olunca vazgeçtim ve buraya gelmeye karar verdim. Burası iklim açısından çok uygun. Türkiye’de dışarıda da kaktüs yetiştirilebilecek en güzel yer Bodrum. Pazar açısından da önemli bir nokta burası. İstanbul’un gözde zenginlerinin geldiği, çok fazla yabancının yaşadığı bir yer Bodrum. Kaktüs daha yeni gelişmeye başladı Türkiye’de. Daha doğrusu bitki kültürü yeni gelişmeye başladı. Örneğin İngiltere’de yirmi kat daha fazla bitki kültürü var. En düşük maaş alan memurun bile evinin bahçesi mükemmel. Bir de onlar bahçede kaktüs yetiştirmeyi seviyorlar ama iklim uygun değil orada. Bodrum'a yerleşen yabancı sayısı her geçen gün artmaya başladı.


Peki Türkiye'de de Avrupa ve Amerika'da olduğu gibi kaktüs koleksiyoncuları oluşmaya başladı mı?


Pek değil. Benim tanıdığım kaktüs toplayan insan sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Ama oteller ve iş merkezleri yavaş yavaş kaktüsü keşfetmeye başladı. Her geçen gün kaktüs bahçelerinin sayısı artıyor Bodrum'da. İnsanlar kendi bahçelerinde çok tercih etmeseler de karma bahçelerde en çok ilgiyi kaktüs köşeleri çekiyor. Çünkü aykırı, apayrı bir bitki kaktüs. Bir de diğer çiçeklere göre bakımı çok kolay.


Kaktüsle doğmuş, kaktüsle büyümüşsün. Bu konuda eğitim almışsın ve neredeyse doğduğundan beri bu işi yapıyorsun. Emeklerinin karşılığını alabiliyor musun peki?


Şu anda tek olduğum için değiyor. Kaktüs kültürü arttıkça, sadece Bodrum bile üç dört tane daha kaktüs üreticisini kaldırır.


Kaktüsün senin için anlamı ne?


En korkunç çöl sıcaklarından, ağır nemli havalara, Kuzey Amerika'dan Meksika'ya, soğuk ve güç yaşam koşullarına kadar doğal ortamlarda kaktüse rastlanmaktadır. Çünkü aykırı, apayrı bir bitki kaktüs. Bütün doğa şartlarına savaş açan aylarca susuz kalsa da ölmeyen, hastalıklara, parazitlere diğer türlerden çok daha dayanıklı bir çiçek türü . Kaktüsler o kadar yavaş büyürler ki, bu yüzden dünyanın en değerli bitkisidir. Yavaş büyümesi nedeni ile sabrı ve uzun süren sevgiyi ifade ederler. Kaktüsler samimidir, gizlisi saklısı olmaz, içinde ne varsa zaten görünür. Bu yüzden samimiyeti ifade ederler. Bu kadar aykırılığına rağmen çölde hayattır kaktüs. Sukulent (etli bitkiler) ve melezleriyle birlikte bazı görüşlere göre 4500, bazılarına göre 9000 türün bulunduğu çok geniş bir aile. Bazı türlerinin görüntülerinin tuhaflığına rağmen umulmadık derecede renkli ve güzel çiçekleriyle, bazen bahçelerde 4-5 metrelik heybetiyle karşımıza çıkan, bazen mutfağımızın rafında ya da evimizin salonunda görüntüsüyle bizi büyüleyen, bazen bir anahtarlığın içine girebilecek kadar minyatür çok geniş bir yelpaze. Kökleri çok fazla toprak ve su istemediği için eski bir postalın ya da şapkanın bile içine ekebildiğimiz dekoratif bir çiçek. Bence kaktüs yetiştirmek ciddi bir tiryakiliktir.


Kaktüs yetiştirenlere tavsiyelerin neler?


Kaktüsler özel bahçıvan bakımı gerektirmeyen, bakımı en kolay bitkilerdir. Özellikle bahçeye kaktüs dikeceğimiz zaman en önemli husus toprağın drenajıdır. Özellikle çukur olan ve suyu biriktirebilecek yerlere kaktüs ekmemek lazımdır. Toprak istekleri ise kum oranı yüksek topraklardır. En iyi kaktüs toprağı 1 birim(toprak), 1 birim (kum), 1 birim (ahır gübresi) şeklinde hazırlanan harçtır. Bununla beraber sadece torf da kullanılabilir. Sağlıklı kaktüs yetiştirmek için en dikkat edilmesi gereken konu sulamadır. Suyu bünyelerinde depolayabilmeleri nedeni ile uzun süre susuz kalabilirler. Bu yüzden kaktüs, toprağı tamamen kuruyunca sulanır. Sulama toprak suya tamamen doyuncaya kadar yapılır. Yaz aylarında ortalama yedi sekiz günde bir sulanır. Eğer elimizdeki kaktüsü öldürmek istiyorsak her gün sulamamız yeterli olacaktır. Kaktüsler kışın sulanmazlar. Bahçeye dikilen kaktüslerin yağmur suyunun göllenmeyeceği tümsek yerlere dikilmesi kaktüsün kışın yağmur sularından etkilenmesini engelleyecektir. Kaktüslerin yaprakları olmadıkları ve fotosentez alanlarının az olması nedeni ile bol güneş ışığına ihtiyacı vardır. Gün boyunca direkt güneş ışığı alan yerlerden ziyade bol aydınlık yerlerde yetiştirmek kaktüste meydana gelebilecek güneş yanıklarını önleyecektir. Çöl bitkisi olan kaktüsler 50 derece gibi yüksek sıcaklıklara dayanabilirler. Kışın -5 dereceye kadar tolerans gösterebilirler.



Zeki Bey’le bahçe düzenlemesi ya da kaktüsler hakkında konuşmak isterseniz zekikirrim@mynet.com adresinden ya da 0533 767 95 09 numaralı telefondan iletişim kurabilirsiniz.